Nies³ysz - Obra

 

Pocz¹tki Festungsfront OWB - Linia Nies³ysz Obra 


 

nord_2004_nieslyszobra1.gif (189706 bytes)

 central_2004_nieslyszobra1.gif (153883 bytes)

      

Mapa Odcinek pó³nocny - stan 1936 Mapa Odcinek centralny - stan 1936 Mapy Odcinek po³udniowy - stan 1936
 

 Linia Nies³ysz-Obra (Nischlitz- Obra) by³a pierwsz¹ powa¿n¹ prób¹ ufortyfikowania Bramy Lubuskiej czyli najkrótszej drogi ze wschodu do Berlina. Z powodu przed³u¿aj¹cych siê prac projektowych nad FFOWB, dowództwo niemieckie postanowi³o tymczasowo umocniæ najwa¿niejsze odcinki pozycji. Sama linia powstawa³a w dwóch etapach:

  • 1932-1934 - Linia Zapór, budowa niewielkich schronów, stanowisk dla MG  - zabezpieczenie najwa¿niejszych dróg prowadz¹cych na zachód oraz obiektów hydrotechnicznych.

  • 1934-1936 - Wzmocnienie pozycji, budowa dodatkowych schronów  o odpornoœci B i B1, kontynuacja budowy obiektów hydrotechnicznych.

  W pocz¹tkowej fazie budowy (do 1934) powstawa³y proste schrony o odpornoœci C ( ¿elbet 0,6m, pancerz 6 cm) z jedn¹ strzelnic¹ w p³ycie pancernej do ognia czo³owego i schronem dla armaty ppanc (37mm Pak35/36) w czêœci tylnej. Nazywane potocznie "Hindenburg Stand" lub oficjalnie MG-Schartenstand und Pak Unterstand niewiele ró¿ni³y siê od obiektów budowanych na Wale Pomorskim choæ w wiêkszoœci posiada³y dwie kondygnacje co w obiektach Pommernstellung by³o raczej rzadkoœci¹. Dolna kondygnacja zbudowana z ceg³y (!) fortecznej s³u¿y³a za zaplecze dla kondygnacji bojowej, znajdowa³y siê tam pomieszczenia kuchni ze zbiornikami wody, odpoczynku i dowódcy. Na górnym poziomie oprócz ma³ej izby  bojowej (lub dwóch) dla ckm znajduje siê pomieszczenie wartowni i schron dla armaty ppanc (w niektórych miejscach schrony dla armaty to oddzielne obiekty pe³ni¹ce funkcje i gara¿u dla armaty i schronu dla obs³ugi). Czêœæ z tych schronów mia³a po dwie izby bojowe za p³ytami pancernymi 10P7 (np. MG 656, 691)

  Najlepiej zachowany jest MG u. Pak 743* (pierwotne oznaczenie 517) przy drodze Miêdzyrzecz -Sulêcin. Zachowa³ siê w doskona³ym stanie do dzisiaj brak tylko p³yty pancernej i oczywiœcie wyposa¿enia. Ciekawym elementem schronu jest wybudowana obok ¿elbetowa os³ona stanowiska armaty p.panc (przedpiersie). Nieopodal znajduje siê drugi z "Hindenburgów" MG u. Pak 755 (przy drodze do Kurska) broni¹cy mostu obrotowego na kanale fortecznym. Schron zachowa³ siê w miarê dobrym stanie, choæ pozbawiany zosta³ p³yty pancernej i wyposa¿enia a czêœciowo zniszczona zosta³a górna kondygnacja. Inne z tych ma³ych, w³aœciwie na dobr¹ sprawê wartowniczych, schronów w du¿ym stopniu zosta³y wysadzone i  do dzisiaj albo nie zachowa³y siê w ogóle albo w resztkach tylko œcian górnych i czêœciowo dolnych kondygnacji.

  

P4170698_743kaz.jpg (82521 bytes) P4170700_743.jpg (78524 bytes) 755_2289.jpg (62039 bytes) P4170628_755.jpg (94213 bytes)
MG und Pak.743 - kazamata MG und Pak.743 - wejœcie MG und Pak.755 - przedpiersie MG. und Pak.755 - wejœcie
653_1.jpg (67927 bytes) 656a_1.jpg (59983 bytes) 656_1.jpg (71351 bytes)
MG u.Pak 845 St. Dworek MG u.Pak 653 - O³obok MG 656 - O³obok (w tle jaz 602 z mostem przesuwnym) Pak 656 - O³obok
   
MG 691 - Nowa Wioska Pak 691 - Nowa Wioska    
  Konstrukcje
    

   W 1935 roku gdy to ci¹gle nie by³o decyzji co do ostatecznego kszta³tu FF OWB postanowiono wzmocniæ dotychczasowe schrony Linii Nies³ysz- Obra, obiektami silniejszymi o wiêkszej odpornoœci na ogieñ przeciwnika. W drugiej po³owie tego¿ roku zaczê³a siê budowa 13 obiektów o odpornoœci B i B1.  By³y to obiekty bardziej skomplikowane i silniej uzbrojone ni¿ proste schrony "Hindenburg Stand". Czêœæ z nich wyposa¿ona w kopu³y pancerne by³a now¹ jakoœci¹ w niemieckiej fortyfikacji. Jeden z najwiêkszych schronów tego okresu Pz.W.865 Grupy Warownej Ludendorff zapocz¹tkowa³ budowê w³aœciwego Frontu Ufortyfikowanego z ca³ym systemem podziemnych komunikacji i rozbudowanych schronów bojowych.

  Schrony B1 to przede wszystkim trzy budowle wzniesione w Mostkach dla zablokowania drogi z Poznania (obecna droga Nr2) w swym kszta³cie podobne by³y do obiektów Wa³u Pomorskiego choæ jeden z nich B werk Pz.W 668 by³ póŸniejsz¹ konstrukcj¹ gdzie zastosowano kopu³ê trzy strzelnicow¹ do ognia czo³owego i 6 strzelnicow¹ do obrony okrê¿nej. Wiêcej o tych schronach w opisie GW Lietzmann.

  Schrony o odpornoœci B wznoszone w czasie wzmacniania Linii Nies³ysz-Obra mia³y ju¿ z regu³y dwie kondygnacje, niektóre z nich wyposa¿ono w jedn¹ lub dwie kopu³y pancerne, czêœæ mia³a integralne gara¿e dla armaty p.panc. By³y to schrony mo¿e nie wielkoœci¹ ale uzbrojeniem i koncepcj¹ budowy podobne do póŸniejszych konstrukcji OWB. 

  Krótki przegl¹d tych schronów zaczniemy od jednego z mniejszych schronów Pz.W.778 (515) w Boryszynie. Wybudowany na skraju Boryszyna i umiejscowiony nad sam¹ szos¹, mia³ za zadanie ryglowanie pobliskiego skrzy¿owania dróg, przeprawy przez kana³ taktyczny oraz ogniem z kazamaty flankuj¹cej uniemo¿liwiæ nieprzyjacielowi przedarcie siê z kierunku toru kolejowego. Wspiera³ tym samym schrony w Staropolu. Schron 778 posiada dwie kondygnacje jednak liczba i wielkoœæ pomieszczeñ nie jest imponuj¹ca. Mo¿na powiedzieæ ¿e by³ to tylko trochê wiêkszy i wyposa¿ony w kopu³ê pancern¹ MG Stand. Zbudowany w odpornoœci B  posiada³ kopu³ê 3 strzelnicow¹, tylko o odpornoœci B1, do ognia czo³owego oraz strzelnicê do ognia flankuj¹cego os³oniêt¹ p³yt¹ pancern¹ 7P7. Niestety po wojnie wysadzono pomieszczenie dla dzia³ka p.panc. i wyciêto palnikami pancerze. Maskowanie schronu zapewnia³ wybudowany na nim budynek (stodo³a?). Przy zwiedzaniu obiektu nale¿y zachowaæ ostro¿noœæ poniewa¿ dolna kondygnacja ca³kowicie zalana jest wod¹ i nie jest dostêpna. W pobli¿u schronu widoczne s¹ zapory p.panc. z szyn stalowych otaczaj¹cych natomiast pierwotnie przegradzaj¹cy szosê szlaban nie zachowa³ siê.

  Drugi ze schronów w tym rejonie i o podobnej konstrukcji choæ zupe³nie innym kszta³cie, Pz.W.780 znajduje siê po drugiej stronie linii kolejowej w Staropolu na skrzy¿owaniu dróg. Piêknie oczyszczone i pozbawione zaroœli otoczenie zachêca do dok³adnego zwiedzania. Jednokondygnacyjny obiekt ten ma ciekaw¹ konstrukcjê czêœci bojowej, która niczym nadbudówka sterczy nad stropem schronu. W "nadbudówce" nad schronem znajdowa³a siê kopu³a 3-strzelnicowa 3P7 dla jednego MG08 oraz dzwon obserwacyjny 9P7. Blok wejœciowy schronu posiada nietypowo umieszczon¹ kazamatê za p³yt¹ pancern¹ 10P7 umo¿liwiaj¹c¹ prowadzenie ognia ku zapolu pozycji.  Dzisiaj ca³a czêœæ wejœciowa schronu jest wysadzona a g³ówne pancerze wyciête palnikami.  Prawdopodobnie schron ten te¿ maskowany by³ przez obudowanie go budynkiem. W pobli¿u znajduje siê te¿ ma³y prawie ca³kowicie wysadzony schron pozbawiony numeracji. Schron ten jest obiektem dwusektorowym (prawdopodobnie wyposa¿onym w gara¿ dla dzia³ka p.panc.) o odpornoœci B1 i wydaje siê byæ standardowym typem Regelbau budowanym przez Niemców np.na Wale Pomorskim. Wzmacnia³ on obronê mostu i dodatkowo prowadzi³ ogieñ flankuj¹cy wzd³u¿ drogi w kierunku po³udniowym. 

  Podobny wielkoœci¹ do tych schronów jest tak¿e Pz.W.811 w Chycinie. Wyposa¿ony by³ ju¿ jednak w dwie kopu³y, 3 strzelnicow¹ do ognia czo³owego i 6 strzelnicow¹ do obrony okrê¿nej a blok wejœciowy z gara¿em dla dzia³a i kazamat¹ flankuj¹c¹ przypomina³ póŸniejsze wiêksze schrony OWB. Zadaniem tego obiektu by³a obrona przesmyku miêdzy dwoma jeziorami. Dzisiaj Pz.W. 811 jest mocno wysadzony, a o sile wybuchu œwiadczy odleg³oœæ w jakiej le¿y ca³y 1,5 metrowej gruboœci strop schronu, który zosta³ oderwany od konstrukcji œcian. Nie zachowa³y siê pancerze, nawet kazamaty flankuj¹cej. Jednak mo¿na zejœæ poprzez rumowisko i zwiedziæ czêœæ pomieszczeñ dolnej kondygnacji, która w czêœci socjalnej jest nawet dobrze zachowana. 

  

P4170591_811widok.jpg (87234 bytes) P4170566_811ppanc1.jpg (68471 bytes) P4170611_811kazamata.jpg (78633 bytes)
Pz.W.811 - blok wejœciowy i kazamata obrony wejœcia Pz.W.811 - zapory p.panc. Pz.W.811 - kazamata z wyciêt¹ p³yt¹ 7P7
 
  
Pz.W.778 - kopu³a Pz.W.778 - kazamata Pz.W.780 - kazamata Pz.W.780 - kopu³a
  Konstrukcje

    Trochê wiêkszymi i nowoczeœniejszymi obiektami by³y, coraz bardziej standaryzowane, Pz.W. 625, 775, 669, które prawie nie ró¿ni¹ siê miêdzy sob¹. Schron 775 (516) zosta³ wybudowany na pn. skraju wsi Wysoka tu¿ nad jeziorem. Jego zadaniem by³a obrona pn. skraju wsi i przeprawy przez kana³ taktyczny. Obronê u³atwia³o ukszta³towanie terenu i pobliskie jezioro. Pz.W.775 posiada³ dwie kopu³y, 6-strzelnicow¹ do ognia okrê¿nego i 3-strzelnicow¹. W czêœci wejœciowej znajdowa³o siê ukrycie dla armaty p.panc oraz strzelnica obrony wejœcia w kazamacie z p³yt¹ 7P7 bez charakterystycznego okapu. To w³aœnie z niego w 1945r prowadzono uporczyw¹ oraz z powodu nie wysadzenia mostu i szczup³oœci si³ beznadziejn¹, obronê przed atakuj¹c¹ sowieck¹ 44 BPanc GW p³k.Gusakowskiego, która przedar³a siê bez jednego wystrza³u przez liniê zapór obok Pz.W. 717 GW Scharnhorst w Pniewie. Pozosta³e w/w schrony by³y podobne do 775 i znajdowa³y siê, Pz.W.625 - skrzy¿owanie przy drodze Sk¹pe-Rokitnica, Pz.W.669 - w Mostkach.    

 

625_1.jpg (69041 bytes)
Pz.W.775 - gara¿ Pz.W.775 - kazamata Pz.W.625 - blok wejœciowy
   Konstrukcje

  Podobnym aczkolwiek trochê inaczej zaprojektowanym jest Pz.W. 875 (523) przy skrzy¿owaniu szos, Gorzów - Skwierzyna - Kostrzyn n/O. Doœæ dobrze zachowany, jak na obiekty na pó³nocnym odcinku schron ten jest jednym z najciekawszych i najbardziej nietypowych schronów  z tego okresu budowy (patrz wy¿ej).  Zupe³nie nietypowo, na dwóch kondygnacjach, rozmieszczono w nim wejœcie g³ówne i gara¿ dla armaty p.panc. Na górnej bojowej kondygnacji znajduje siê blok wejœciowy z kazamat¹ obrony wejœcia ju¿ z okapem chroni¹cym strzelnicê a na dolnej gara¿ dla armaty i dodatkowa kazamata obrony bramy gara¿u. W innych tego typu schronach na OWB wejœcia, kazamata flankuj¹ca i gara¿ s¹siaduj¹ ze sob¹ na jednej z regu³y bojowej kondygnacji. Schron jest jednym z lepiej zachowanych obiektów odcinka pó³nocnego. Choæ jego górna kondygnacja jest mocno wysadzona, warto obejrzeæ potê¿ne mury o 1,5 metrowej gruboœci rozszczepione przez eksplozjê materia³ów wybuchowych. Dolna kondygnacja zasypana gruzem ze zburzonych œcian jest w miarê czytelna. Do koñca lat 90-tych okolice Pz.W. 875 jak i pobliskiego (jednak ca³kowicie wysadzonego) Pz.W. 874 by³y  rzadko odwiedzane. Wydaje siê ¿e nikogo nie interesowa³y. Teraz jednak, wiele elementów stalowych zosa³o wykopanych i zez³omowanych, wykopano np. wiele metalowych s³upków mocuj¹cych sieci kolczaste. Obecnie spotkaæ taki element jest ju¿ niezmiernie trudno. W 2002 roku ktoœ zdemontowa³  p³ytê pancern¹ strzelnicy obrony wejœcia w Pz.W.874... poma³u obiekty te niszczej¹.

  

P4170471_875.jpg (87347 bytes) P4170464_1_875.jpg (94627 bytes) IMG_2803_1_875Rs.jpg (92195 bytes)
Pz.W.875 - wejœcie Pz.W.875 - gara¿ na dolnej kondygnacji Rs58c przy Pz.W.875
   Konstrukcje

  Ostatnim z tych schronów w ogólnej koncepcji podobnych do siebie jest Pz.W.657 (507) zbudowany w O³oboku dla obrony jazu 602 i kana³u wiod¹cego do jeziora Nies³ysz. Jednokondygnacyjny schron z kopu³¹ 3 i 6 strzelnicow¹ tym razem pozbawiony by³ gara¿u dla dzia³a lecz nie wp³ynê³o to w znacz¹cy sposób na powiêkszenie przestrzeni wewnêtrznej. Blok wejœciowy wyposa¿ono w dwa wejœcia oraz standardow¹ w tych obiektach kazamatê z p³yt¹ 7P7 nie os³oniêt¹ jeszcze jak w póŸniejszych konstrukcjach okapem. Schron dotrwa³ do naszych czasów prawie nie zniszczony choæ oczywiœcie ograbiony z ca³ego wyposa¿enia i pozbawiony elementów pancernych, p³yt i kopu³.   

 
657_1.jpg (43589 bytes)
Pz.W.657 - blok wejœciowy
  

* Oznaczenie za ksi¹¿k¹ J.Miniewicza i B.Perzyka Miêdzyrzecki Rejon Umocniony, w publikacjach R. Jurgi ma nr 745. 

 

Schrony Linii Nies³ysz Obra 


    Odcinek Pó³nocny - 10 obiektów [wiêcej]
    Odcinek Centralny - 4 obiekty [wiêcej]
    Odcinek Po³udniowy - 17 obiektów [wiêcej]
    Razem - 31 obiektów bojowych  
       

 

Nastêpny odcinek?  


Next ]

 

 

ver. 12.26.06

 

 

 

B A N E R

NAWIGACJA
Home
Historia

Nies³ysz - Obra
Odcinek Pó³nocny
Odcinek Centralny
Odcinek Po³udniowy
Konstrukcje
Przewodnik
News
Mapa Strony

 
Ksiêga Goœci
Wpisz Czytaj
Kontakt
od_autora

 

Ksiêga Goœci

Wpisz Czytaj

e-mail: mru@fortress.hg.pl

 

Fortyfikacje w Polsce by Forti - © PIOTR BRODZIÑSKI - 1998/2007

Fortyfikacje w Polsce

Pommernstellung

 Links

Serwis komputerów

 B    A     N     E     R