Baza obiektów

Fortyfikacje w Polsce XIX i XXw 

Nr 250

Teren: 

Rodzaj obiektu

Linia fortyfikacyjna

Twierdza Zamość - fortyfikacje otaczające Zamość zbudowane w latach 1579-1618 w czasach I Rzeczypospolitej. Wielokrotnie przebudowywane, w tym najbardziej kompleksowo w latach 20. XIX w. Jedna z największych twierdz Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a następnie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W swojej historii przeszła 5 oblężeń. Pierwszym z nich była obrona przed wojskami kozacko-tatarskimi w czasie powstania  Chmielnickiego. Kolejne to oblężenie szwedzkie z 1656 i wojsk Księstwa Warszawskiego, mające na celu odbicie Zamościa z rąk austriackich w 1809
roku. Najdłuższym, trwającym aż 10 miesięcy, było rosyjskie oblężenie w 1813 roku. Po raz ostatni Zamość bronił się w czasie powstania listopadowego, kiedy to jako ostatni punkt oporu uległ Rosjanom. Forteca została zdobyta szturmem tylko raz, przez wojska polskie, w 1809 r. Po powstaniu listopadowym forteca stopniowo zaczęła tracić swoje znaczenie. Postęp technologiczny, przejawiający się wprowadzeniem dział gwintowanych o zasięgu 4-6 km, wymusił likwidację małych, zwartych twierdz, takich jak Zamość. Wprawdzie w czasie powstania styczniowego zamierzano jeszcze ją zdobyć i  wykorzystać do powstańczych celów, jednak planów tych nigdy nie zrealizowano. Ostatecznie twierdza została zlikwidowana w rozkazem cara Aleksandra II z 21 listopada 1866 roku. Otworzyło to nową erę w historii miasta. Przestały je krępować mury i obostrzenia związane z funkcjonowaniem garnizonu. Na szczęście na skutek niedbale przeprowadzonej rozbiórki  umocnień wiele ich fragmentów zachowało się do dziś. Niektóre z nich zaadaptowano do różnych celów: handlowych lub muzealnych. Arsenał zawiera ekspozycję broni, natomiast Rotunda - Działobitnia to Muzeum Martyrologii;
na dużej części terenów pofortecznych utworzono planty i park miejski z zachowanymi bramami, furtami, nadszańcami [kawalerami], bastionami, kurtynami,kojcami, murami Carnota, rawelinami, kazamatami i innymi elementami fortecznymi. Od roku 2008 rozpoczęto nowy kolejny etap odbudowy fortyfikacji.

 © Fortyfikacje w Polsce/ http://www.fortress.prv.pl / Forti 2006